در ۲۱ ژوئن ۲۰۲۵، پروژه جهانی SEABED 2030 اعلام کرد که ۲۷.۳٪ از کف اقیانوسها بهصورت مدرن نقشهبرداری شده است؛ این پیشرفت نشاندهنده افزایشی بیش از ۴ میلیون کیلومتر مربع در یک سال اخیر است. با این حال، همچنان ۷۲.۷٪ از کف دریاها ناشناخته باقیمانده است. یک مطالعه منتشرشده در ماه مه ۲۰۲۵ نشان میدهد که بیش از ۹۹٪ از کف اقیانوسهای عمیق هنوز کشف نشدهاند و تنها ۰.۰۰۱٪ آن بهصورت بصری مشاهده شده است.
در این مسیر، فناوریهای نوین مانند سونارهای چندپرتویی، Autonomous Underwater Vehicles (AUVs) و ماهوارههای پیشرفته نقش کلیدی ایفا میکنند. بهعنوان مثال، ماهواره SWOT متعلق به ناسا، با پوشش ۹۰٪ از سطح زمین در هر ۲۱ روز، بهطور قابلتوجهی سرعت جمعآوری دادهها را افزایش داده است.
در سطح جهانی، پروژه SEABED 2030 با همکاری نهادهایی مانند GEBCO و بنیاد NIPPON، هدف دارد تا تا سال ۲۰۳۰ نقشهای جامع از کف دریاها ارائه دهد. این پروژه بهعنوان یکی از ده پروژه برتر در مقیاس جهانی در اجلاس صلح پاریس ۲۰۲۴ انتخاب شده است.
در ایران، با توجه به موقعیت استراتژیک در خلیجفارس و دریای عمان، نقشهبرداری دقیق کف دریا از اهمیت ویژهای برخوردار است. اطلاعات بهدست آمده میتواند به بهینهسازی بهرهبرداری از منابع دریایی، افزایش ایمنی حملونقل دریایی، پیشبینی و مدیریت بلایای طبیعی مانند طوفانهای دریایی و سونامی، و همچنین توسعه پایدار زیرساختهای دریایی کمک کند. علاوه بر این، این دادهها نقش مهمی در حفاظت از اکوسیستمهای حساس دریایی، مقابله با آلودگی و برنامهریزی برای مدیریت مناطق حفاظتشده دارند. با توجه به اهمیت اقتصادی، محیطزیستی و امنیتی خلیجفارس و دریای عمان، انجام پروژههای گسترده نقشهبرداری کف دریا برای ایران یک ضرورت راهبردی محسوب میشود.
🔴 ۰–۲۰۰ متر: مناطق کمعمق ساحلی
🟠 ۲۰۰–۵۰۰ متر: شیب قارهای
🟢 ۵۰۰–۱۰۰۰ متر: نواحی میانعمق
🔵 ۱۰۰۰–۲۰۰۰ متر: مناطق عمیق دریای عمان
